17 KASIM 2021 DÜNYA KOAH GÜNÜ
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığına
Karşı Küresel Girişim (GOLD) tarafından
organize edilerek, 2002 yılından itibaren her yıl kasım ayının üçüncü çarşamba
günü elliden fazla ülkede gerçekleştirilen Dünya KOAH günü etkinlikleri, toplumda
hastalıkla ilgili farkındalık oluşturmak, yerel ve küresel çapta bir etki
yaratmak için düzenlenmektedir.
Bu yıl 17 Kasım 2021’de
gerçekleştirilecek olan Dünya KOAH Günü etkinliklerindeki amacımız, tüm dünyada
olduğu gibi ülkemizde de devam eden COVID-19 pandemisinden bağımsız olarak,
KOAH nedeniyle toplumda sakatlık ve ölümlerin devam ettiğini vurgulamak
olacaktır. KOAH hastaları pandemi sürecinde en kırılgan hasta gruplarından
olduğu için, akciğer sağlığına odaklanmak önem taşımaktadır. Sağlıklı
akciğerler ve sağlıklı nefes için dünyanın, insan sağlığı açısından daha iyi
bir yer haline gelmesi gerekmektedir. Bu nedenle 2021 yılı Dünya KOAH Günü
temamız “Sağlıklı Nefes, Sağlıklı Dünya” olarak belirlenmiştir.
KOAH’tan korunmada en önemli
yaklaşımlar sağlığın sosyal belirleyicilerinin iyileştirilmesi, soluduğumuz
havanın kalitesinin iyileştirilmesi, sağlıklı beslenme, egzersiz ve
aşılanmadır. Tüm KOAH hastaları COVID ve influenza (grip) aşılarını yaptırmalı,
pnömokok (zatürre) ve DBT (karma aşı) aşıları için doktorlarından bilgi
almalıdırlar.
KOAH [Kronik (Müzmin) Obstrüktif
(Tıkayıcı) Akciğer Hastalığı] genellikle zararlı toz ve gaz maruziyeti ve/veya
yetersiz akciğer gelişimine neden olan faktörlerin etkisiyle ortaya çıkar. Hava
yolları ve/veya hava keseciklerinde gelişen yapısal bozukluklar sonucu, kalıcı
solunumsal yakınmalarla birlikte nefes alıp vermede zorluk ile karakterize,
yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır. Eşlik eden
hastalıklar ve alevlenmeler hastalığın seyrini kötü yönde etkilemektedir.
KOAH gelişimi için tüm dünyada en
yaygın görülen risk faktörü her türlü tütün dumanına (sigara, nargile, puro,
elektronik sigara, ısıtılmış tütün ürünleri gibi) maruziyettir. Pasif olarak
tütün dumanına maruziyet de KOAH gelişimine katkıda bulunmaktadır. Akciğer gelişiminde yetersizlik ile ilişkili
hasta faktörleri (düşük doğum ağırlığı, çocuklukta sık geçirilen solunum yolu
infeksiyonları), sağlığın sosyal belirleyicileri olarak bilinen birey ve
toplumun sağlık durumlarını etkileyen ekonomik ve sosyal değişkenler, iç ortam hava kirliliği
de diğer risk faktörlerindendir.
KOAH’ta en sık görülen yakınmalar
öksürük, balgam, nefes darlığı ve bazı olgularda yorgunluk hissidir. KOAH'ın
tanısı, basit ve ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca
konulabilir.
KOAH
tanısı konulan kişilerin tütün ve tütün ürünlerinin kullanımını bırakmaları,
zararlı toz ve gaz içeren ortamlardan, hava kirliliğinden uzak durmaları,
sağlıklı beslenmeleri ve günlük egzersiz yapmaları gereklidir.
KOAH hastalarının grip ve zatürre
aşılarını yaptırması ve nefes yoluyla alınan ilaçlarını düzenli olarak
kullanması gerekir. Bu tedavilerin yanı sıra hastaların sağlıklı beslenmeleri,
fiziksel aktivitelerini yapmaları ve gerektiğinde akciğer rehabilitasyonu
hizmetlerinden faydalanılması günlük yaşamlarının daha kaliteli hale gelmesini
sağlar.
Türkiye’de ilk COVID-19 vakası
bildirildikten sonra pandemi sürecinde
kronik solunum hastaları da olumsuz etkilenmiştir. Bununla birlikte
geçtiğimiz yıl içinde KOAH hastalarının izole olmaları, hava kirliliğinin
azalması, pandemiye yönelik uygulanan önlemler sayesinde COVID-19 hastaları
arasında KOAH sıklığının diğer kronik hastalıklar kadar fazla olmadığı
görülmüştür. KOAH varlığında yoğun bakım gerektiren ağır COVID-19 hastalığı
riskinin 5 kat arttığı bildirilmiştir.
KOAH hastalarında temel hedef,
hastaların pandemi öncesinde kullanılan KOAH ilaçlarına aynı şekilde devam
etmesi sağlanarak stabil halde
tutabilmektir. Evde solunum cihazı ve oksijen tedavilerine önceden olduğu gibi
devam edilmelidir. KOAH hastası olan ve
COVID-19 enfeksiyonu gelişen hastalarda
KOAH alevlenmesi diğer viral
enfeksiyonlarla benzerlik göstermektedir. Bu nedenle, doğru tanı gereklidir ve
mümkün olduğunca ayırıcı tanı mutlaka yapılmalıdır.
Yapılan çalışmalarda, pandemi nedeniyle
yüz yüze klinik ziyaretlerin azaldığı tespit edilmiş, aynı şekilde pulmoner
rehabilitasyon programlarının kesintiye uğradığı gözlenmiştir. KOAH hastaları
alevlenme dönemlerini evde geçirmeyi tercih etmişlerdir. Bu süreçler için tele
sağlık ”uzaktan ya da online” sağlık uygulamaları geliştirilerek KOAH hastaları
desteklenmektedir.
Sağlıklı Nefes, Sağlıklı Dünya için;
Akciğerlerini Koru,
Sağlıklı Beslen,
Hareketli Kal,
Maskeni Tak,
Aşını Ol
T.C. Sağlık Bakanlığı ve Türk Toraks Derneği olarak,
GARD Türkiye (Kronik Havayolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı)
çerçevesinde, tüm hekimleri, kamu yetkililerini, Ulusal örgütleri ve Ulusal ve
yerel medyayı birlikte çalışmaya davet ediyoruz.
Katkılarınız ve desteğiniz için teşekkür ederiz.
Saygılarımızla.
T.C Sağlık Bakanlığı
Türk Toraks Derneği
Türkiye GARD